De strijd tegen menstruatiearmoede in Zuid-Afrika
Hoe het non-profitinitiatief “Indoni Yamanzi” producten levert en de empowerment van vrouwen bevordert
Door Unathi Notywala
Opgroeien in een Zuid-Afrikaanse township is zwaar, vooral voor meisjes en jonge vrouwen zoals ik. Mijn naam is Unathi Notywala. Ik ben geboren in het landelijke gebied Qumbu in de Oostkaap van Zuid-Afrika en groeide op in de informele nederzetting Capricorn in Kaapstad. Capricorn is naar verluid de oudste informele nederzetting in de Westkaap en ligt op ongeveer 30 minuten rijden van het stadscentrum van Kaapstad. Veiligheid is een groot probleem in Capricorn: de criminaliteits- en geweldscijfers zijn zeer hoog, met veel actieve bendes en wijdverbreid drugsmisbruik. Vooral de zwakste leden van de gemeenschap – vrouwen en kinderen – lijden voortdurend onder de spiraal van geweld.
Zuid-Afrika kent over het algemeen een notoir hoog niveau van gendergerelateerd geweld. Uit de laatste politiecijfers blijkt dat alleen al in het eerste kwartaal van 2022 in het land ruim 10.800 gevallen van verkrachting zijn gemeld. Maar dat is niet het enige dat het leven van vrouwen in Zuid-Afrika moeilijker maakt. De gezondheid van vrouwen en vooral alles wat met de menstruatie te maken heeft, is nog steeds een wijdverspreid taboe. Uit een onderzoek van het Stellenbosch Universitair Ziekenhuis is gebleken dat 30 procent van de jonge meisjes in Zuid-Afrika getroffen wordt door menstruatiearmoede. Dit betekent dat ze geen veilige toegang hebben tot essentiële menstruatieproducten. De gevolgen zijn vergaand: uit het onderzoek blijkt dat één op de drie Zuid-Afrikaanse meisjes tussen de negen en achttien jaar tijdens haar menstruatie een aantal dagen per maand niet naar school kan gaan, waardoor onderwijskansen, die van enorm belang zijn voor de gendergelijkheid, in gevaar komen. Met een gemiddelde menstruatieduur van vier tot vijf dagen kan daardoor gemakkelijk worden uitgegaan van een opleidingskloof van ongeveer 60 dagen per jaar, waardoor de getroffen meisjes in een toch al ongelijke samenleving aanzienlijk worden benadeeld.
Hoewel mijn jeugd in Steenbok helemaal niet gemakkelijk was, had ik veel geluk. Mijn moeder creëerde thuis altijd een veilige plek, gaf me de kans om af te studeren aan de universiteit en hielp me de krachtige vrouw te worden die ik nu ben. Mijn doel is om een veilige omgeving te creëren voor andere meisjes en jonge vrouwen in mijn gemeenschap en om het rolmodel te zijn dat zoveel meisjes in Zuid-Afrikaanse gemeenschappen nodig hebben om hun leven te veranderen.
Mijn visie is een samenleving die zich inzet voor het welzijn van alle mensen. Dit omvat onder meer het werken aan gelijke toegang tot essentiële producten. Toegang tot menstruatieproducten en het recht om zonder schaamte of stigma met de menstruatie om te gaan, zijn essentieel voor alle menstruerende individuen. Daarom heb ik samen met mijn zus Sive Notywala en onze Duitse vriendin Hanna Badenhop het non-profit initiatief “Indoni yamanzi” opgericht. “Indoni yamanzi” is een term in het Zoeloe, de meest gesproken taal in Zuid-Afrika. Het betekent ‘bes van het water’ en staat voor een jonge vrouw met respect, waardigheid en trots.
Vanuit Indoni yamanzi informeren we meisjes en jonge vrouwen in achtergestelde gemeenschappen over hun menstruatie en het vrouwelijk lichaam. We doen dit door middel van workshops die ieder kwartaal worden gehouden. Wij geloven dat alleen met informatie en onderwijs het wijdverbreide stigma kan worden verminderd en de vrouwelijke leden van gemeenschappen een nieuw zelfvertrouwen kunnen ontwikkelen. Tegelijkertijd bieden we onze deelnemers continue toegang tot menstruatieproducten. Het aanbieden van producten is bedoeld om te voorkomen dat meisjes en jonge vrouwen tijdens hun menstruatie worden uitgesloten van het sociale leven en het schoolonderwijs.
Ik weet dat ons werk met Indoni Yamanzi nog maar net is begonnen, en dat we nog steeds een heel kleine organisatie zijn. Ik hoop echter dat onze reikwijdte en impact gestaag zullen groeien, zodat we het opgroeien in een Zuid-Afrikaanse township iets minder zwaar kunnen maken – voor meisjes en jonge vrouwen zoals ik.