De ellende,de pijn en de angst die horen bij borstkanker, geen enkele vrouw ter wereld zou dit moeten, nee mogen doormaken. Veel vrouwen worden door de ziekte overvallen als die bij hen of een dierbaar persoon in hun omgeving wordt geconstateerd.

Kan borstkanker voorkomen worden?

Al sinds de jaren zestig wordt de toename van borstkanker in verband gebracht met ons meer en meer vervuilde milieu. Toch negeren in Nederland zowel overheid en veel kankerorganisaties die bewijzen.  In onze buurlanden begint dit al te veranderen. De Vlaamse tegenhanger van het KWF, Kom op tegen Kanker, geeft op hun website veel informatie over bewezen milieufactoren. En in het Verenigd Koninkrijk is ook Breastcancer UK heel actief op dit vlak door het mede ondersteunen van preventiecampagnes. 

Borstkanker is een multifactoriële ziekte. Dit houdt in dat borstkanker ontstaat door een combinatie van meerder milieu- en genetische factoren. Toch worden belangrijke factoren voor het ontstaan van kanker gemist, omdat schadelijke stoffen- in het lichaam van de vrouw- alleen worden gemeten bij constatering van de ziekte. Daardoor ontstaat een vertekend beeld van factoren die mogelijk de ziekte kunnen veroorzaken.

Welke risicofactoren op borstkanker zijn nog niet officieel?

We vermoeden dat blootstelling aan gifstoffen een grote rol speelt in die 50 tot 70% onverklaarbare gevallen van borstkanker. De kans op borstkanker in West Europa is 60% groter dan in Oost-Europa.

Wat zijn de niet-officieel geaccepteerde risicofactoren:

• Blootstelling aan hormoonverstorende stoffen
• Blootstelling aan licht gedurende de nacht
• Stress
• Beroepsmatige blootstelling
• Nachtdienst en wisseldiensten
• Borsttrauma

Er is veel onderzoek dat wijst op een relatie tussen borstkanker met ons vervuilde milieu en de lichaamsvreemde stoffen, die gebruikt worden in producten en op de werkplek. Dit zijn onder andere pesticiden, industriële chemische stoffen, verfstoffen, chloorhoudende oplosmiddelen, dioxinen (dit is een verbinding die ontstaat bij de verbranding van metalen waar chloor bij vrijkomt), ftalaten, parabenen en metalen.

Ruim 280 door de mens geproduceerde chemische stoffen zijn aangetroffen in navelstrengbloed en zo’n 300 stoffen in menselijk vetweefsel. Daarbij zitten ongeveer 250 stoffen die oestrogeen nabootsen of de werking ervan verstoren.

Van de 100.000 chemische stoffen, die gebruikt worden op werkplekken wereldwijd, zijn nauwelijks 1 op de 100 zorgvuldig getest op risico’s voor de gezondheid.

Preventie

Kankerorganisaties leggen het accent vooral op risicofactoren die gerelateerd zijn aan levensstijl (gebruik van alcohol, te laat kinderen krijgen, weinig sporten, we geven niet genoeg borstvoeding) en leggen daarmee de verantwoordelijkheid bij het individu. Vrouwen worden zo verantwoordelijk gesteld voor de ziekte, alsof het hun eigen schuld is.

Op de lange termijn is preventie het meest rendabel. Strategieën om blootstelling aan schadelijke chemische stoffen te verminderen, zullen namelijk ook een positief effect hebben op andere milieu- gerelateerde ziekten. Primaire preventie, waarin milieufactoren volledig worden meegenomen, zou daarom de basis moeten zijn voor een borstkankerstrategie in de hele Europese Unie.

Hindernissen die een effectief preventiebeleid in de weg staan:

• Onze maatschappij is gewend geraakt aan het idee dat borstkanker een van de onontkoombare feiten des levens is;
• Onze maatschappij is gefocust op behandeling en controle van de ziekte, en niet op primaire preventie;
• De onzichtbaarheid van veel kankerverwekkende stoffen die geen geur en kleur hebben, creëren een “uit het oog uit het hart” mentaliteit;
• Er valt voor instellingen en bedrijven in de gezondheidssector geen (financiële) winst te halen uit preventie.

Om effectief te kunnen zijn, moeten we bewust zijn wat de verborgen weerstand is en met een strategie komen waarmee we deze hindernissen kunnen overwinnen. We hebben allemaal recht op een gezond milieu. We moeten eraan werken om elkaar hierin te ondersteunen. Als incidentiecijfers van borstkanker kunnen toenemen, kunnen ze ook weer omlaag. Organisaties en individuen die zich inzetten voor een gifvrije toekomst dienen hierin gezamenlijk op te trekken.

WECF biedt informatie om schadelijke chemicaliën te identificeren en te vermijden. We werken in coalities met andere maatschappelijke organisaties en met het UN Environment.

Meer lezen? Bekijk de publicatie Borstkanker en Milieu.