Op 1 en 2 november nam WECF deel aan de Shaping Feminist Foreign Policy (SFFP) conferentie van 2023, gehouden in het World Forum in Den Haag (Nederland). Onze bijdrage bestond uit twee baanbrekende sessies en daarnaast de organisatie van een stand op de informatiemarkt in samenwerking met de Green Livelihoods Alliance (GLA) voor het Forest for a Just Future project. Deze sessies en de gesprekken bij de stand lieten onze volhardende toewijding aan milieu, duurzaamheid, en gendergelijkheid zien. De kracht van de conferentie werd verstrekt door de aanwezigheid van verschillende organisaties uit het maatschappelijk middenveld, met onder andere onze lokale partners FEMNET, FEIM, WEP, en APWLD.

Community festival – De Triple Nexus+: Gender, Klimaat, Vrede, en Veiligheid 

Ter voorbereiding van de SFFP-conferentie, bezocht WECF de dag ervoor het FPP community festival. Een van onze partners, Priscilla Achakpa van het Women Environment Programme (WEP) deelde een inspirerend verhaal over de Triple Nexus+: Gender, Klimaat, Vrede, en Veiligheid: “Vrouwen hebben de kracht om de samenleving te transformeren”. Ze benadrukte het onderling verbonden karakter van deze kwesties door uit te leggen dat we onveilige leefomgevingen en gebrek aan veiligheid niet kunnen begrijpen zonder klimaatverandering te begrijpen, zeker nu conflicten steeds vaker gedreven worden door schaarste. Daarom worden de onderliggende problemen niet aangepakt door alleen klimaatverandering te belichten, of alleen de focus te leggen op conflictbemiddeling. Ze deelde hoe haar organisatie toegewijd is aan vredesonderhandelingen en het hierbij integreren van deze onderling verbonden kwesties in werkbare oplossingen. Dit wordt gedaan door samen te werken met de lokale bevolking en hun betrokkenheid te waarborgen, in plaats van simpelweg oplossingen op te leggen van buitenaf: “We hebben geen militaire interventie nodig, we moeten met onze mensen praten.” Ze benadrukte de belangrijke rol van grassroots-organisaties en de grote effecten die deze groepen kunnen hebben: “Op de een of andere manier zijn de mensen in machtsposities betrokken bij deze problemen. We moeten eigen onafhankelijk onderzoek doen om te achterhalen wie erbij betrokken zijn en hen benaderen om hiermee te stoppen.”

Dag 1: Terug naar de realiteit 

Tijdens de “Women Making Waves” sessie, georganiseerd door Simavi en WECF, werden vijf cruciale thema’s naar voren gebracht: droogte, overstromingen, grondstoffenwinning, vervuiling, en conflict. De sessie was een inzichtelijke discussie over de onderlinge samenhang van water, gender, en klimaat. In het bespreken van deze onderwerpen kwamen ook landrechten, biodiversiteit, en duurzaam bosbeheer uitgebreid aan bod.

De sessie had de vorm van een talkshow die op briljante wijze werd gemodereerd door Aniek Moonen, medevoorzitter van de raad van toezicht van WECF. Zij verbond op naadloze wijze uiteenlopende onderwerpen en thema’s door telkens opnieuw de koppelingen te vinden. Belangrijke inzichten werden gedeeld door krachtige sprekers: Sareen Malik van ANEW sprak over de positieve impact van vrouwen op watercomités; Priscilla Achakpa van WEP benadrukte de kwetsbaarheid van verschillende gemeenschappen voor klimaatverandering, met name vrouwen en meisjes in Nigeria; Professor Toni Haastrup lichtte het belang van het integreren van feministische postkoloniale en dekoloniale perspectieven in buitenlandbeleid toe; en Griffins Ochieng van CEJAD uitte zich over vervuiling en gender gerelateerde gezondheidseffecten.

Voorbeelden uit de praktijk werden besproken met de gevolgen van droogte en overstromingen, de rol van vrouwen in waterbeheer, vervuiling, en gezondheidseffecten. De onderliggende verbanden tussen conflict, klimaat, en waterstress werden uitvoerig toegelicht.

De experts gaven enkele adviezen voor toekomstig beleid: 

• Neem de belangen van vrouwen en meisjes mee: feministisch buitenlandbeleid zou prioriteit moeten geven aan het opnemen van de belangen en behoeftes van vrouwen en meisjes, met namen met betrekking tot door klimaatverandering veroorzaakte uitdagingen zoals droogte, overstromingen, en andere gerelateerde kwesties. Vrouwen moeten ook betrokken worden in waterbeheer en besluitvormingsprocessen; en de positieve effecten van de deelname van vrouwen aan activiteiten zoals watercomités moet worden belicht. 
• Steun lokale initiatieven: Leg de nadruk op steun voor feministische initiatieven die een diepgaand begrip van lokale behoeften hebben en gerichte oplossingen kunnen bieden om water gerelateerde problemen in Afrika aan te pakken. Deze steun moet gericht zijn op het versterken van lokale gemeenschappen en organisaties, met name deze geleid door vrouwen, om effectief om te gaan met water, klimaat, en gender kwesties. 
• Integratie van feministische perspectieven: Integratie van feministische postkoloniale en dekoloniale perspectieven in discussies over buitenlandbeleid is essentieel. Deze inclusie kan bijdragen aan het aanpakken van de unieke uitdagingen waarmee vrouwen en meisjes worden geconfronteerd in de context van water en klimaatproblematiek en garanderen dat het beleid rekening houdt met hun ervaringen en zorgen. 
• Geef aandacht aan de kwetsbaarheid van gemeenschappen: Ontwikkel beleid dat specifiek de kwetsbaarheid van gemeenschappen voor de gevolgen van klimaatverandering aanpakt, met de nadruk op vrouwen en meisjes. Dit kan maatregelen omvatten om hun veerkracht te vergroten, toegang tot grondstoffen te verbeteren, en bescherming bij milieuproblemen te versterken.  
• Intersectionaliteit: Erken de complexe onderlinge relaties tussen gender, water, en klimaatverandering. Ontwikkel beleid dat rekening houdt met de onderlinge verbondenheid van deze kwesties, waarbij factoren zoals etniciteit, sociaaleconomische status, en geografie worden meegewogen. 
• Milieubescherming: integreer discussies betreffende landrechten, biodiversiteit en duurzaam bosbeheer in het buitenlandbeleid. Erken dat deze kwesties nauw verbonden zijn met water- en klimaatproblemen en holistisch moeten worden aangepakt. We moeten ons te allen tijde aan het principe houden: de vervuiler betaalt.

De discussies werden niet alleen mondeling gevoerd, maar ook visueel vastgelegd in een grafische weergave door Filosofien. Dit voegde een dynamische en gedenkwaardige dimensie toe aan het gesprek, waar alle koppelingen nogmaals duidelijk werden. Dit evenement benadrukte de noodzaak om de behoeften van vrouwen en meisjes te integreren in het buitenlandbeleid, met name met oog op de huidige en toekomstige klimaat gerelateerde uitdagingen. Deze sessie bood een genuanceerd overzicht van de complexe onderlinge verhoudingen tussen gender, water problemen, en klimaatverandering op het Afrikaanse continent. Verder werd duidelijk hoe een intersectioneel feministisch buitenlandbeleid deze kwesties kan aanpakken. De onderling verbonden uitdagingen en de cruciale rol van inclusief feministisch beleid werd benadrukt in het bevorderen van veerkracht en stimuleren van positieve verandering te midden van conflicten en milieucrises

Green Livelihoods Alliance stand 

Tijdens de SFFP-conferentie hadden we een stand met de Green Livelihoods Alliance (GLA), een samenwerking waar WECF onderdeel van uitmaakt. De stand werd goed ontvangen en slaagde er in een groot aantal deelnemers van de conferentie te betrekken bij het onderwerp. We boden verschillende middelen om beter bekend te raken met het project, zoals: kopieën van publicaties, QR-codes om digitale materialen en publicaties te vinden, quiz vragen, een video, en een interactieve fotohoek. GLA-vertegenwoordigers speelden een centrale rol in het betrekken van bezoekers en het starten van belangrijke gesprekken over de subtiele banden tussen gender, bossen, en biodiversiteit. Zij belichtten de verschillende initiatieven die GLA-partners hebben genomen in gender-verantwoord bosbeheer en gaven aandacht aan de diepgaande effecten van buitenlandbeleid op bossen en gemeenschappen. Daarnaast pleitten zij voor de deelname van ondervertegenwoordigde groepen, zoals inheemse bevolkingsgroepen en lokale bevolking, in besluitvormingsprocessen.

Dag 2: ingenieuze vooruitzichten 

De sessie Feminist Foreign Policy Inspired by Grassroots Perspectives, georganiseerd door GROOTS Kenya in samenwerking met UNWomen, Stand for her land, en IDLO vond plaats. Sascha Gabizon (WECF Uitvoerend Directeur) was een van de sprekers in het panel en bracht duidelijk de dringende behoefte aan een gender-geïnformeerde benadering van beleid en ontwikkeling naar voren. De discussie die volgde behandelde een breed scala aan onderwerpen en mogelijke oplossingen. 

• Strategisch begroten met een genderfocus: De noodzaak voor financiële strategieën die gendergelijkheid ondersteunen en grassroots organisaties versterken stond centraal in de discussie. Hierin werd benadrukt dat er toegewijde middelen nodig zijn om duurzame verandering te ondersteunen. Er werd een duidelijk signaal afgegeven over de urgentie van financiering voor grassroots-initiatieven, die essentieel zijn in het bewerkstelligen van maatschappelijke verandering. Er is ook een dringende behoefte om prioriteit te geven aan gender in klimaatfinanciering, met consensus dat gendergelijkheid centraal staat in het succes van alle duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s).  
• Engagement met Grassroots organisaties: Het evenement benadrukte het belang van betrokkenheid bij grassroots ontwikkelingen en stelde dat ware vooruitgang in feministisch buitenlandbeleid geworteld moet zijn in de ervaringen van hen die de consequenties dagelijks ervaren. 
• Landrechten en empowerment: Landrechten kwamen naar voren als een cruciale kwestie. Een krachtige oproep werd gedaan voor het veiligstellen van landrechten voor vrouwen om ongelijkheid tegen te gaan en emancipatie te bevorderen.  
• Beleidscoherentie vs. Patriarchaat: discussies behandelden de noodzaak om beleid op te stellen dat patriarchale structuren ontmantelt, waarbij erkend werd dat systematische verandering essentieel is voor het bereiken van gendergelijkheid. 
• Schuldkwijtschelding: Voorstanders pleitten voor de volledige kwijtschelding van de schulden van ontwikkelingslanden om middelen vrij te maken voor essentiële klimaatinitiatieven met een gender-focus. 
• Onderlinge banden tussen conflict en klimaat: Het samenspel tussen conflict, ontheemding, landrechten, en klimaatverandering was een centraal thema in de discussie, waarbij de nadruk lag op de noodzaak van geïntegreerde benaderingen om deze onderling verbonden kwesties aan te pakken. 
• Alomvattende ontwikkelingsbenaderingen: De sprekers pleitten voor een holistische aanpak bij ontwikkeling, die genderoverwegingen meeneemt op elk niveau. 
• Steun voor ontheemde mensen en jongerenparticipatie: het bouwen van initiatieven en bewegingen ter ondersteuning van de rechten van ontheemde personen werd geïdentificeerd als een kritiek actiegebied. Het belang van jongeren die meedenken en het perspectief van de toekomstige generatie in beleidsvorming werd benadrukt als essentieel voor het vormen van inclusief beleid in de toekomst.

Conclusie 

De Shaping Feminist Foreign Policy conferentie was een krachtige bevestiging dat feministisch buitenlandbeleid uitstijgt boven de oppervlakkige applicatie van gender op bestaand beleid. Effectief feministisch buitenlandbeleid waarborgt de essentiële transformatie van maatschappelijke structuren die ongelijke machtsverhoudingen, ongelijkheid, onrechtvaardigheid, geweld, en armoede in stand houden. Ondanks de teleurstelling dat de conferentie niet uitmondde tot een officieel beleidshandboek en de ontmoedigende afwezigheid van een betekenisvolle reactie op verscheidene pleidooien voor een staakt-het-vuren tussen Israël en Gaza, kijken wij toch terug op een succesvolle deelname aan deze conferentie. Onze evenementen hebben levendige discussies op gang gebracht met een divers publiek en hebben sterke beleidsadviezen opgeleverd op het gebied van cruciale kwesties zoals milieu, vervuiling, gezondheid, toegang tot schoon water, landrechten, en conflict. Deze resultaten vormen een waardevolle bijdrage aan de voortdurende inspanningen om een feministisch beleid te bevorderen en vorm te geven, evenals het wereldwijd promoten van gendergelijkheid.