Ieder zes maanden komen we samen voor het Minisymposium Stoffen dat wordt georganiseerd door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) in samenwerking met VNO-NCW, de grootste werkgeversorganisatie in Nederland, VNCI (Koninklijke Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie) en WECF.

Deze 23 april, werd het thema “Omgaan met Voorzorg” behandeld. Chemische experts, juristen, wetenschappers, vertegenwoordigers uit het maatschappelijk middenveld en professionals uit de chemische sector kwamen samen om dit thema te bespreken. Er werden ideeën gedeeld over hoe de verschillende sectoren omgaan met het voorzorgsprincipe, hoe dit aangepast kan worden en er werd gesproken over veiligheid en innovatie. Ook de problemen waar in de praktijk tegen aan wordt gelopen, werden besproken en wat er precies nodig is om goede maatregelen te nemen.

Uiteraard waren wij er om het maatschappelijke middenveld een stem te geven. Onze focus lag daarom ook op het stimuleren van daadkrachtiger gebruik van het voorzorgsbeginsel om schade aan mens en milieu in de toekomst te voorkomen.    Sascha Gabizon, de directeur van WECF International, was een van de sprekers en sprak over ‘Voorzorg Voorop’.

Tijdens het minisymposium waren 5 sprekers die hun visies deelde over hoe om te gaan met voorzorg vanuit verschillende perspectieven. Zoals het juridisch perspectief, het bedrijfsleven en milieudiensten. Sascha, die het perspectief van het maatschappelijk middelveld deelde, was de laatste spreker. Ze sprak over hoe voorzorg serieus moet worden genomen, hoe het beter is om te voorkomen dan te genezen.

“We hadden het voorzorgsprincipe moeten toepassen, 30 jaar geleden al, toen het internationaal erkende richtlijnen kreeg”

Haar speech ging in op het menselijke aspect en de ernst van de situatie. Hierdoor opende ze de vloer voor een open en minder technisch gesprek. In de panel discussie die volgde, sprak het publiek met passie mee en deelde meerdere deelnemers hun perspectieven, zorgen en kritische vragen.

Waarom is het onderwerp voorzorg belangrijk?

PFAS en andere ZZS, Zeer Zorgwekkende Stoffen, zijn te vinden in veel van onze dagelijkse producten; van speelgoed tot pannen, van regenjassen tot make up.

“We zijn verschrikkelijk laat, een hele generatie heeft op PFAS in hun speelgoed zitten knabbelen”

PFAS staat voor Per- en polyfluoralkylstoffen. Het is een groep van meer dan 6000 chemische stoffen die door mensen zijn gemaakt omdat ze een paar handige eigenschappen hebben: ze zijn water-, vet- en vuilafstotend. Het probleem van PFAS is dat het stoffen zijn die niet afbreken in het milieu, of in je lichaam waardoor ze binnen de voedselketen verspreiden. Ze zijn schadelijk voor het milieu en mensen, en ze verspreiden zich gemakkelijk door lucht, bodem en water. We komen iedere dag in contact met deze stoffen door de spullen die we gebruiken, maar ook doordat het zit in ons voedsel, drinkwater en de bodem.

Het kost ongelofelijk veel geld om PFAS op te ruimen. Volgens de schattingen van de EurEau, een Europees orgaan voor waterbestendigheidstrategieën, kost het €18 miljard per jaar om het drinkwater PFAS vrij te krijgen. Dit gaat dan alleen nog over waterzuivering en dus niet over andere enorme kosten die gaan komen zoals de zorgkosten. Hoe zal het kosten plaatje eruit zien in de toekomst als we op deze wijze doorgaan?

WECF bij het Minisymposium

De rol van WECF bij het minisymposium was duidelijk: wij staan hier namens het maatschappelijk middenveld en wij pleiten voor veel strengere regels voor ZZS en een verbod op het gebruik van PFAS. Sascha benadrukte in haar speech hoe ontzettend groot de gevolgen van ZZS zijn voor mens en natuur. Deze stoffen creëren serieuze gezondheidsproblemen. Zo is er volgens neuroloog Bas Bloem een relatie tussen de bestrijdingsmiddelen die worden gebruikt op onze gewassen en de hersenziekte Parkinson. Hij spreekt zelfs van een toekomstige Parkinson-pandemie omdat er veel te langzaam wordt ingegrepen. De Vrije Universiteit Amsterdam deelt ook dat het zeer aannemelijk is dat door mens gemaakte chemicaliën hormoonsystemen dusdanig verstoren dat het bijdraagt aan onvruchtbaarheid bij vrouwen. Daarbij was het de afgelopen tijd groot in het nieuws dat sommige varianten van ZZS kankerverwekkend zijn. Zo ook PFOA dat door Custom Powder 15 jaar lang rechtstreeks in het afvalwater is geloosd, waar opdrachtgever Chemour vanaf wist.

Groepen die vaak vergeten wordt tijdens discussies over het voorzorgsprincipe zijn vrouwen, kinderen en menstrueerders. Daarom werden deze groepen door Sascha specifiek benoemd en werd aandacht besteed aan hoe cruciaal het gebruik van het voorzorgsprincipe is voor hen. Kijk naar de kwetsbaren, kijk naar de gewone mens. Er moeten praktische veranderingen komen om deze problematieken op te lossen. Een van deze veranderingen is: herzie eerder verleende vergunningen. De wetenschappelijke kennis blijft groeien, wat we toen als een acceptabel risico zagen, is niet altijd meer het geval vandaag de dag. Daarbij, moet het voorzorgsbeginsel rede genoeg zijn om een vergunning niet te verlenen, wat op dit moment niet altijd het geval is.

We blijven ons inzetten voor dezelfde missie, ook na het Minisymposium Stoffen. Zo zijn we deze week bij de BRS COPs. Dit zijn de vergaderingen van de conferenties van de partijen van de Basel, Rotterdam en Stockholm conventies, en daarmee belangrijke conferenties over chemicaliën en afval. We werken hier aan gender-rechtvaardige oplossingen voor een gifvrije toekomst.

Onze inzet tijdens de BRS COPs is op dit moment in volle gang. Op ons internationale website staat een uitleg over de BRS COPs, klik hier om te lezen waarom deze meetings zo belangrijk zijn en wat onze inzet is. 

Ook is er op onze website meer te vinden over dit onderwerp, zoals de Engelse publicatie “Warning! PFAS”, of de brief aan Ursula von der Leyen die we hebben ondertekent samen met Forever Lobbying Project en 94 andere Europese organisaties.