Vice Versa, WO=MEN en WECF lanceren genderspecial 25 jaar ‘Beijing’: tijd voor een feestje?

“De gasten zijn er, de slingers hangen en de mooie woorden vliegen je om de oren, maar er zit nog zoveel sociale en economische onrechtvaardigheid in de impact van bijvoorbeeld klimaatproblemen. De klimaatcrisis is veroorzaakt door een x aantal landen, met name door ons westerlingen natuurlijk, en werkt nu als een soort vermenigvuldiger van bestaande ongelijkheden.” Irene Dankelman

Het journalistieke platform voor mondiale vraagstukken (Vice Versa) en het netwerk dat strijdt voor wereldwijde gendergelijkheid (WO=MEN) lanceren in september 2020, in samenwerking met zeven andere organisaties, waaronder WECF, een genderspecial met als thema Beijing 25+. Het is dit jaar een kwart eeuw geleden dat de vierde Wereldvrouwenconferentie in Beijing plaatsvond waar activisten van over heel de wereld een progressieve routekaart voor gendergelijkheid en vrouwenrechten opstelden. Verhalen van (jonge) activisten uit Afghanistan, Guatemala, India, Irak, Marokko, Oeganda, Peru, Soedan en de VS staan dan ook centraal in deze special. Allen zijn ze uitgesproken, geëngageerd, en gendergelijkheid gaat hen aan het hart. Ondanks de politieke, sociale en financiële druk op activisten, blijven ze zich onvermoeibaar inzetten voor een gelijkwaardige en inclusieve samenleving.

Beijing 25+

25 jaar na de Wereldvrouwenconferentie, is de wereldwijde gender gap – de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen – volgens het World Economic Forum (WEF) met 68 procent gedicht. Maar tegelijkertijd zit er nog een gigantisch gat. Het is een tijd van toenemend conservatisme, met leiders die openlijk de strijd aangaan tegen feminisme en die alles wat niet past in het traditionele beeld van man en vrouw zien als een bedreiging van de nationale veiligheid. Leiders die openlijk seksistisch zijn en bestaande regelgeving voor zelfbeschikking van vrouwen over het eigen lichaam terugdraaien, die huiselijk geweld afdoen als privézaak.

Genderspecial

In de special staan interviews met lokale en internationale mensen die dagelijks met onderdrukking te maken hebben. Waaronder Afghaanse vredesactivisten wiens doel het is vrouwen aan de onderhandelingstafel voor de vredesovereenkomst te krijgen en vrouwen die het kloppend hard waren van de revolutie in hun land. Zoals Wafa, die via ondergrondse buurtgroepen in Khartoum de protesten tegen het Soedanese regime bleef aanjagen.  Tevens bevat de special een rondetafelgesprek over de rol van mannen in het genderdebat en machtsongelijkheid tussen de vrouwenbewegingen.  En er is ook aandacht voor het belang van ecofeminisme en het werk van WECF partners in verschillende landen.

Ecofeminisme

Ook mede-oprichtster van WECF en bestuurslid Irene Dankelman is geïnterviewd voor deze special. Als ze het soms even niet meer ziet zitten, denkt ze aan de quote van voormalig Congreslid en oprichtster van de Women’s Environment and Development Organisation (WEDO), feministe Bella Abzug – die zingt altijd wel ergens door haar hoofd. Vrij vertaald: ‘Wij vrouwen willen niet opgenomen worden in een vervuilde rivier, we willen dat de rivier schoon en gezond is. Een rivier die stroomt in de richting van een vredige wereld, waar respect is voor ieders mensenrechten, waar de economie draait op rechtvaardigheid en waar we zorg dragen voor een leefbare en gezonde planeet.’ Voor Irene Dankelman is die vervuilde rivier veroorzaakt door een patriarchaal systeem dat aanjaagt tot uitbuiting en verwaarlozing van mens en milieu. ‘Ja, het huidige systeem moet op de schop. Al spreek ik liever van een transformatie. Als je ook maar een greintje solidariteit voelt, sluitje aan!’

Stille revolutie van vrouwenemancipatie in de arganwouden

Een van de geïnterviewde partners is de Marokkaanse Jamila Idbourrous, die als meisje haar toekomst zag in de arganwouden van de Souss vallei, maar nu als volwassen vrouw aan tafel zit met ministers om op te komen voor de belangen van arganboerinnen uit de hele regio. ‘Deze toekomst was voor vrouwen nooit weggelegd’. Als directeur van de Union de Coopératives de Femmes de l’Arganeraie (UCFA) vertegenwoordigt Idbourrous 1.200 arganboerinnen die zich in coöperaties verenigd hebben om op een eerlijke en duurzame manier arganolie te produceren. Gebaseerd op de formule van de argancoöperaties werkt ze samen met WECF aan het oprichten van energiecoöperaties waar vrouwen uit de regio zelf duurzame energie leren produceren. Naast haar werk voor UCFA is Idbourrous ook voorzitter van de vereniging voor energiecoöperaties. ‘Uiteindelijk moeten coöperaties in alle sectoren in de regio energieneutraal worden.’ Het aantal vrouwen dat in de Marokkaanse energiebranche werkzaam is, ligt naar schatting tussen de 2 en 5 procent. De vrouwen in de regio komen van ver; nog niet lang geleden was het ondenkbaar dat ze over hun eigen inkomsten konden beschikken. Nu zijn ze vol zelfvertrouwen van plan een energierevolutie te ontketenen in het zuidwesten van Marokko, waar de woestijn oprukt en de bossen steeds dunner worden

Van duurzame energie-oplossingen tot plasticvrij menstrueren

Kirsten Meijer, directeur van WECF in Nederland onderstreept het belang van een feministische en vrouwelijke stem aan klimaattafels. De vrouw niet als slachtoffer, maar als motor van verandering; wat betekent dat in de praktijk? ‘Dat je niet vóór vrouwen spreekt, maar dat ze aan tafel zitten als er beslissingen worden genomen over klimaatbeleid, en ze in staat zijn zelf klimaatactie te ondernemen. Wij laten zien dat vrouwen dat kunnen.’ Kijk naar het project in Kameroen, gesteund door WECF, waarbij vrouwen met duurzame landbouw ontbossing tegengaan. Naar hoe Georgische vrouwen zon- en biogas-energiecoöperaties hebben opgezet, naar de Balkan waar vrouwen gezonde en plasticvrije sanitatie en menstruatie stimuleren. ‘Met een feministische blik naar beleid kijken betekent ook andere keuzes maken. Zeker nu we te maken hebben met een conservatieve terugslag, urgente klimaatcrisis en een COVID-pandemie. Dus geen 3,4 miljard naar KLM, maar investeren in een duurzame en rechtvaardige toekomst, ook voor vrouwen.’

COVID-19

Structurele aandacht voor gendergelijkheid blijft belangrijk. Uit recent onderzoek gedaan in opdracht van WO=MEN, Dutch Gender Platform blijkt dat COVID-19 de bestaande ongelijkheid in de wereld namelijk vergroot. Net als bij andere crises worden mensen in kwetsbare posities, waaronder vrouwen en gender non-conforme personen, hard getroffen.

Bestellen

De Genderspecial ligt vanaf 18 september 2020 bij abonnees op de deurmat. Meer informatie en bestellen? Mail naar angelique@viceversaonline.nl.

De Genderspecial is tot stand gekomen in samenwerking met en middels een financiële bijdrage van Amref Flying Doctors, Cordaid, Milieudefensie, PAX, WECF (vanuit het EU-programma Women2030), GAGGA, het NIMD en de Fair, Green and Global Alliance.