Lees hier onze gedetailleerde analyse van het CSW66 uitkomstdocument, geschreven door onze Advocacy medewerker Sanne Van de Voort die als NGO vertegenwoordiger onderdeel van de Nederlandse regeringsdelegatie bij de CSW.

Tijdens de onderhandelingen stuitten we op tegenstand van conservatieve landen op het gebied van mensenrechten, diversiteitstaal en intersectionaliteit. Andere landen die we bij de CSW gewoonlijk als bondgenoten zien, hielden nu vooruitgang tegen op het gebied van klimaat- en milieukwesties. Ze waren alleen bereid om exacte tekstuele verwijzingen te maken naar bestaande klimaattaal. Ze wilden bijvoorbeeld alleen rechtstreeks citeren uit de resultaten van jaarlijkse klimaattoppen, COP’s, zoals het Klimaatpact van Glasgow (2021) en het Parijsakkoord (2015).  

Dit is problematisch.  

In het algemeen is het verontrustend te zien dat veel paragrafen taal bevatten die de afspraken afzwakt. Zo geeft het gebruik van “as appropriate” landen de kans om de aanbevelingen van de CSW te ontkennen, omdat regeringen zelf kunnen beslissen wat bij hen past.  Dit gebeurde onder andere in paragrafen over het vergroten van de participatie en leiderschap van meisjes, het aanpakken van verlies en schade door klimaatverandering (zgn. ‘loss & damage’), en het verantwoordelijk houden van de private sector voor hun schendingen van mensenrechten en bijdragen aan klimaatverandering en vervuiling.  

Belangrijke stappen voorwaarts 

Wij zijn blij dat in de uitkomsttekst duidelijke verbanden worden gelegd tussen de gevolgen van klimaatverandering en aantasting van het milieu voor vrouwen en meisjes in al hun diversiteit. De tekst maakt belangrijke verwijzingen naar elkaar kruisende vormen van discriminatie en marginalisering waarmee zij worden geconfronteerd, en roept regeringen op om alle vormen van discriminatie tegen vrouwen en meisjes in de context van klimaatverandering, aantasting van het milieu en rampen te identificeren en uit te bannen. Vooral in de context van klimaatverandering en biodiversiteitsbescherming is het van belang dat deze discriminatie specifiek wordt erkend voor alle inheemse vrouwen en meisjes. Het beginsel van vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming (Free, Prior and Informed Consent) is essentieel voor (inheemse) land- en milieuverdedigers, en het is goed om dit in de tekst vermeld te zien. Tegelijkertijd zijn we teleurgesteld dat de term Women Environmental Human Rights Defenders (WEHRDs) niet in de tekst is opgenomen. Alleen verwijzingen naar Women Human Rights Defenders (WHRD’s) werden opgenomen (met een enkele toevoeging van “zij die werken aan kwesties die verband houden met het milieu, land en natuurlijke hulpbronnen, alsmede de rechten van inheemse volkeren”). 

Toezeggingen om de digitale kloof tussen mannen en vrouwen te overbruggen, maatregelen te nemen tegen en het onderzoek naar het genderperspectief op de effecten van chemicaliën en schadelijke stoffen te intensiveren, zijn belangrijke stappen voorwaarts. Voor het eerst in de geschiedenis van de CSW maakt de universele toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidszorg deel uit van de inleidende paragrafen. Ook worden de belangrijke bijdragen en bescherming van vrouwelijke journalisten en media-medewerkers voor het eerst in een CSW-slotdocument genoemd. Het is goed om krachtige taal te zien over het uitbannen, voorkomen en aanpakken van alle vormen van geweld tegen alle vrouwen en meisjes, zowel online als offline: zoals het nemen van maatregelen om “belangrijke internationale verdragen te ratificeren die bescherming bieden tegen gendergerelateerd geweld en seksuele intimidatie”.  

Het is positief dat de CSW regeringen oproept specifieke doelstellingen en tijdlijnen vast te stellen om een genderbalans te bereiken voor participatie, vertegenwoordiging en leiderschap van vrouwen in besluitvormingsprocessen op het gebied van klimaatverandering, milieu en rampenbestrijding, bijvoorbeeld door het instellen van tijdelijke quota.  

Ontbrekend: genderrechtvaardige energietransitie of feministische klimaatfinanciering 

Het is goed om te zien dat de ondersteuning en financiering van een genderresponsieve, rechtvaardige en duurzame transitie naar emissiearme energiesystemen benoemd wordt in de tekst. Helaas wordt de belangrijkste boosdoener, de fossiele industrie, net als op de klimaattop niet genoemd. Een andere belangrijke dimensie van ons huidige onrechtvaardige energiesysteem, energiearmoede en de genderdimensies daarvan, worden helaas ook niet erkend in de uitkomsttekst. 

Conclusie 

Al met al zijn op deze historische CSW66 belangrijke stappen gezet in de aanpak van de klimaat- en milieucrises in samenhang met gendergelijkheid. We hadden echter gehoopt op meer concrete, doortastende toezeggingen over de deelname van het maatschappelijk middenveld, (financiële) steun voor feministische bewegingen en gendertransformatieve klimaatactie, en het aanpakken van ongelijkheid. Wij zullen er samen met onze partners voor zorgen dat de toezeggingen van de CSW op nationaal niveau worden nagekomen en dat de resultaten van de CSW een vervolg krijgen in de vorm van sterke resultaten tijdens de komende klimaattop COP27, waar het genderactieplan wordt herzien.