Het MENSY-project is een nieuw, door Erasmus+ gefinancierd initiatief dat zich uitstrekt over acht landen met als doel een reeks trainingsmaterialen te ontwikkelen over menstruatie en duurzaamheid, gebaseerd op wat werkt in bestaande programma’s. Eerder dit jaar hebben we een enquête gehouden over de houding van jongeren ten opzichte van menstruatie, voorlichting en menstruatieproducten.

Belangrijkste bevindingen

Uit het onderzoek bleek dat de demografische samenstelling van de deelnemers divers was: 90% identificeerde zich als vrouw en 86% als vrouw. De leeftijdsgroep van de respondenten lag tussen de 20 en 30 jaar, met de grootste groep (40%) tussen de 25 en 30 jaar. Een aanzienlijk deel van de deelnemers, 60%, had een universitair diploma. Aan het onderzoek namen mensen deel uit Portugal (34%), Kroatië (24%), Spanje (12%), Hongarije (6%), het Verenigd Koninkrijk (5%), Ierland (5%), Nederland (4%) en Oekraïne (2%).

Als het gaat om het gebruik van menstruatieproducten, kwam uit het onderzoek een mix van voorkeuren naar voren. Herbruikbare producten zoals menstruatiecups (32%), menstruatieondergoed (22%) en herbruikbaar maandverband (17%) waren populair onder de respondenten. Wegwerpproducten zoals maandverband (69%) en tampons (36%) bleven echter veel gebruikt worden. Bezorgdheid over het milieu was een belangrijke factor: 79% van de deelnemers gaf aan zich zorgen te maken over de impact van wegwerpproducten.

Leeftijd en opleiding speelden een cruciale rol bij het beïnvloeden van productkeuzes. Oudere deelnemers en deelnemers met een hoger opleidingsniveau of die naar de universiteit gingen, waren meer geneigd om herbruikbare producten te gebruiken. Het is echter niet duidelijk of de aanvullende opleiding zelf of de universitaire omgeving de productkeuze beïnvloedt. Sociale media, mond-tot-mondreclame en de detailhandel kwamen naar voren als de belangrijkste bronnen van informatie over deze producten. Ondanks de groeiende belangstelling voor herbruikbare producten werden er verschillende barrières geïdentificeerd. Het ontbrak veel respondenten aan kennis over het gebruik van herbruikbare producten, en hoewel de initiële kosten geen belangrijke barrière vormden in dit onderzoek, worden ze wel vaak genoemd in andere onderzoeken.

Helen Lynn, Environmenstrual Campaign Manager en gezondheidsadviseur bij Wen (Women’s Environmental Network UK) zei: “Het kwam niet als een verrassing dat het gebrek aan educatie een grote rol speelde bij de keuze van menstruatieproducten, vooral bij jonge meisjes en degenen die net beginnen met menstrueren. De invloed van het bezoeken van een universiteit en het ouder zijn was een verrassing. Of dit te maken had met meer zelfvertrouwen in het menstruatiemanagement, of voor velen de eerste keer weg van huis was, of met het samenkomen van geesten en de algemene sfeer van het universiteitsleven, valt nog te bezien. Vrouwen, meisjes en mensen die menstrueren zouden niet moeten wachten tot ze in de 20 zijn of hoger onderwijs volgen om veiligere, duurzamere en gezondere menstruatieproducten zoals herbruikbare producten te proberen. Educatie moet beginnen vóór de eerste menstruatie, op school en met leraren die duurzame menstruatieproducten ondersteunen en erin geloven en die het mensenrecht op een gezonde menstruatie ondersteunen”.

Zorgen om gezondheid en milieu werden vaak genoemd door de respondenten. Vijfenzeventig procent gaf aan minder wegwerpproducten te willen gebruiken en 74% hield rekening met de gevolgen voor de gezondheid bij het kiezen van menstruatieproducten. Het onderzoek onderstreepte ook het belang van onderwijs en bewustwording. Een gebrek aan formele voorlichting over menstruatie op scholen beïnvloedt de productkeuzes en veel respondenten vertrouwen op het advies van hun ouders, vooral moeders. Dit bestendigt het gebruik van wegwerpproducten en houdt de status quo in stand.

Persoonlijke verhalen

Maria uit Portugal deelde haar ervaring en zei: “Overstappen op een menstruatiecup was een grote verandering voor mij. Ik voel me niet alleen beter over het verminderen van afval, maar ik bespaar ook geld op de lange termijn. Het was even wennen, maar nu kan ik me niet meer voorstellen om terug te gaan naar wegwerpartikelen.”

Ana uit Kroatië zei hetzelfde: “Ik ben herbruikbaar maandverband gaan gebruiken nadat ik geleerd had over de impact van wegwerpartikelen op het milieu. Het voelt goed om te weten dat ik een positieve verandering maak, en ze zijn veel comfortabeler dan ik had verwacht.”

Elena uit Spanje benadrukte de invloed van leeftijdsgenoten: “Mijn moeder gebruikte altijd wegwerpproducten, dus daar ben ik mee begonnen. Maar nadat een vriendin me kennis liet maken met menstruatieondergoed, ben ik overgestapt. Het is een geweldige beslissing geweest voor zowel comfort als duurzaamheid.”

Armoede bij menstruatie

Hoewel de initiële kosten geen grote belemmering vormden voor de meeste respondenten in dit onderzoek, wordt dit wel vaak genoemd in andere onderzoeken. Menstruatiearmoede blijft wereldwijd een kritiek probleem. Meer dan 500 miljoen mensen, bijna 25% van al diegenen die menstrueren, hebben te maken met menstruatiearmoede.  Wereldwijd heeft minstens 1 op de 10 onder hen geen eigen plek om zich te wassen en te verschonen tijdens hun menstruatie. Dit gebrek aan toegang tot menstruatieproducten en -faciliteiten heeft een grote invloed op hun opleiding, werk en algemene gezondheid.

Feministisch perspectief

Menstruele gezondheid is inherent een feministische kwestie omdat het raakvlakken heeft met gendergelijkheid, sociale rechtvaardigheid en het milieu. Het stigma en de taboes rond menstruatie houden genderdiscriminatie in stand en beperken de kansen voor vrouwen en meisjes. Gebrek aan toegang tot menstruatieproducten en onderwijs kan leiden tot gemiste schooldagen, verminderde deelname aan het openbare leven en verhoogde gezondheidsrisico’s. Het aanpakken van menstruele gezondheid is cruciaal om gendergelijkheid te bereiken en vrouwen en meisjes in staat te stellen volledig deel te nemen aan de maatschappij.

Conclusie

Het onderzoek benadrukt de noodzaak van uitgebreide voorlichting over menstruatie en duurzame producten, vanaf jonge leeftijd. Ons Mensy-project richt zich op het aanpakken van deze hiaten door het creëren van trainingsmiddelen en het bevorderen van bewustzijn om menstruatiearmoede te bestrijden en het taboe rondom menstruatie te doorbreken.

Over Mensy

Het Mensy-project wil jongeren mondiger maken en duurzame menstruatiepraktijken in heel Europa bevorderen. Door onderwijs en hulpmiddelen te bieden, streeft Mensy ernaar een ondersteunende omgeving te creëren voor vrouwen, meisjes en iedereen die menstrueert.

Maak samen met ons het verschil! Word lid van onze Jongeren Advies Raad! We zijn op zoek naar jongeren (18-30) en jeugdleiders/jeugdwerkers om hun stem te laten horen en ervoor te zorgen dat de door Mensy ontwikkelde training voldoet aan de behoeften van alle menstrueerders. Als je lid wilt worden van onze Jongerenadviesraad en ervaring wilt opdoen door zitting te nemen in een adviesgroep van een pan-Europees proefproject, vul dan dit formulier in

Als je meer wilt horen over de enquêteresultaten en over voorlichting over menstruatie en taboes, kom dan naar onze online paneldiscussie ‘Leaking while Lacking’ op maandag 21 oktober om 19.30 uur CEST. Registreer je hier: https://tinyurl.com/4tm39as5

Samen kunnen we een meer geïnformeerde en milieubewuste toekomst creëren.