In de ochtend van 3 juli, publiceerde het RIVM de nieuwste onderzoeksresultaten van het onderzoek naar PFAS in het lichaam van de Nederlandse bevolking.

Het resultaat is schokkend: Bijna alle Nederlanders hebben een schrikbarende hoogte PFAS in hun bloed.

Wat zijn PFAS?

PFAS staat voor Per- en polyfluoralkylstoffen. Dit zijn stoffen die bijvoorbeeld water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen hebben, maar ook velen onvermijdelijke negatieve eigenschappen hebben. Volgens het RIVM, is van deze stoffen bekend dat ze:

  1. “Niet of nauwelijks afbreken in het milieu (ze zijn persistent)
  2. Schadelijke effecten kunnen geven in mensen en het milieu (ze zijn toxisch)
  3. Zich gemakkelijk en snel verspreiden in het milieu (ze zijn mobiel) en/of
  4. Ophopen in het menselijk lichaam, in dieren en planten (ze zijn bioaccumulerend)”

Ook zijn PFAS gelinkt aan enorm veel gezondheidsrisico’s, onder andere verhoogde kans op kanker, lever schade, immuunschade en problemen met vruchtbaarheid. 

Wil je meer lezen over PFAS en de gezondheidsrisico’s? Dat kan in onze Engelstalige publicatie  

De resultaten

Tijdens het onderzoek zijn monsters bloed gebruikt van 1500 Nederlanders uit 28 verschillende locaties in het land. Deze bloedafnames werden gedaan in 2017 en 2018, wat ondertussen al 7 en 8 jaar geleden is. De resultaten zullen in de loop der jaren zeker niet verbeterd zijn. Het RIVM zal verder onderzoek doen naar PFAS in het lichaam met bloed afgenomen in 2025, wat in 2026 meer duidelijkheid zal geven over de huidige bloedwaarden.

Terug naar het onderzoek wat net is afgerond. Volgens het RIVM is er dus in bijna alle bloed monsters meer PFAS gevonden in het bloed dan de grenswaarden gesteld binnen de Europese Unie. Sterker nog zelfs minimaal 7 verschillende soorten werden aangetroffen. PFOS* werd het meeste gevonden, een stof die al sinds 2008 is verboden binnen de EU. Ook PFOA** werd veel gevonden, wat sinds 2020 een verboden stof is.

Overal in het land werden te hoge waarden gemeten, maar de concentratie van PFAS is het hoogst in de regio Dordrecht, waar de fabriek van Chemour staat, en de Westerschelde, waar PFAS terecht komt als het wordt geloosd in het water. Een van de kenmerken van PFAS is dat het gemakkelijk verspreid. Het is daarom dus cruciaal om te beseffen dat PFAS vervuiling zich niet alleen concentreert in deze twee regio’s, maar de gevolgen doorsijpelen door heel het land.

“heel Nederland is vergiftigd door dat ene Amerikaanse bedrijf”

– Sascha Gabizon, Executive Director WECF International

Vervolg stappen?

Het RIVM verwijst in de conclusie naar verder onderzoek – bijvoorbeeld naar PFAS in moedermelk – en benoemd dat er het beste op Europees niveau maatregelen moeten worden genomen, maar doet verder geen concrete aanbevelingen.

Het RIVM benoemd in hun nieuwsbericht wel advies van het Voedingscentrum, die zich beperken tot aanbevelingen voor de consument.  Er worden suggesties gegeven zoals ‘eet gevarieerd’ of ‘opletten met PFAS houdende producten zoals, antiaanbaklagen, cosmetica en regenjassen’.

Zulke waarschuwingen zijn alleen nuttig als deze gepaard gaan met duidelijke voorbeelden van producten, zoals in pannen met antiaanbaklaag, plastic speelgoed of niet-biologisch voedsel dat met pesticide is behandeld waarvan ruim 20% PFAS bevat.

De verantwoordelijkheid om blootstelling aan PFAS te voorkomen hoort echter niet bij de consument te liggen, maar bij de vervuilende industrie en de politiek.We hebben structurele oplossingen en maatregelen nodig voor het PFAS-probleem. Hoe langer we wachten, hoe meer PFAS wordt verspreid en hoe groter te gevolgen.

Onze aanbevelingen

We zien de enorme schade die PFAS mens en milieu aandoen als een grote zorg en daarom moet er, met spoed, veel strengere maatregelen worden genomen. De verantwoordelijkheid moet niet op de consument worden geschoven, maar ligt bij de overheid. Wachten op Europees beleid duurt te lang.

  1. Nederland moet nu maatregelen nemen om het probleem niet nog groter te laten worden. Het verbod dat bij de EU ligt, wordt tegen gehouden door lobby activiteiten van de chemische-industrie en conservatieve regeringen. Nederland moet daar niet op wachten en moet landelijke maatregelen nemen zoals het per direct verbieden van de licenties van PFAS vervuilers zoals Chemour. Kijk bijvoorbeeld naar Frankrijk die landelijk de PFAS wetgeving heeft aangescherpt.
  2. Er moeten voor alle Nederlanders de vervuilers gefinancierde mogelijkheid komen om jezelf gratis op PFAS te laten testen om de transparantie van volksgezondheid te bevorderen. 
  3. Alle gemeentes moeten PFAS in het drinkwater bekend maken zodat er duidelijkheid is over de veiligheid van het water dat uit de kraan komt.
  4. Er moeten versnelde maatregelen komen om PFAS houdende consumenten producten uit de markt te weren. Ook die binnenkomen uit het buitenland via online shops.

Het is nu tijd voor een ambitieuze inzet voor een gifvrije toekomst – stop PFAS bij de bron.

 

*PFOS staat voor Perfluoroctaansulfonzuur (C8) – wordt gebruikt in tapijten of vetwerend papier

**PFOA staat voor Perfluoroctaanzuur (C8) – komt voor in tapijtreinigingsmiddelen of Teflon.