We maken ons ernstig zorgen over de gevolgen van de Covid-19 pandemie. In deze verklaring willen we, namens WECF, onze bezorgdheid over deze gevolgen uitspreken en onze aanbevelingen delen. Ook willen we uiteraard onze steun en medeleven uitspreken voor iedereen die vrienden of familie is verloren en iedereen die zich daar zorgen over maakt.

Toegenomen ongelijkheid.

Onze partners wereldwijd laten weten dat ze zien hoe de Covid-19 crisis bestaande ongelijkheid vergroot, dat baart ons ernstige zorgen. In India bijvoorbeeld, waar miljoenen arbeidsmigranten hun tijdelijke werk en huisvesting in de steden verloren waardoor ze zonder inkomen, eten en onderkomen zitten, lees Arundathi Roy´s artikel hier. Het merendeel van dit soort informele arbeiders, arbeidsmigranten of andere arbeiders in onzekere omstandigheden zijn vrouwen*. Zij zijn ook verantwoordelijk voor de meeste zorgtaken binnen hun families en werken vaak meer uren dan mannen, zoals bijvoorbeeld te lezen is in deze VN Statistieken. De Covid pandemie en wereldwijde lockdown maatregelen leiden ook tot meer geweld, zowel in de openbare als huiselijke sfeer. Ook neemt extreme armoede en honger toe, zoals bijvoorbeeld te lezen valt in dit artikel van WIEGO. Ruim 500 miljoen extra mensen kunnen de komende maanden hun inkomen verliezen. Van onze partners in Marokko ontvingen we het verontrustende nieuws dat de coöperatieven van vrouwelijke arganproducenten hun inkomen kwijtraken nu zij inkopers niet kunnen bereiken. Onze partners in Ethiopië, Paraguay, Oeganda en Zuid-Afrika kunnen moeilijk aan medicijnen, schoon water en voedsel komen.

Machtsgrepen door populistische en autoritaire overheden

Ook zien we dat populistische overheden hun bevolking enerzijds blootstellen aan grote risico´s door nodige maatregelen uit te stellen of niet in te voeren, en dat ze anderzijds, de noodsituatie exploiteren door hun macht uit te breiden, fundamentele vrijheden en rechten in te perken en democratische processen te hinderen, zoals bijvoorbeeld in Hongarije en Brazilië. Maar ook in Polen waar de regering dreigt met verdere aanscherping van de  abortuswetgeving.

Hongersnood en sterfte onder armere bevolkingsgroepen

Voor landen zonder of met zwakke sociale zekerheidsstelsels, leiden de quarantaine- en lockdownmaatregelen tot honger en sterfte onder de lage inkomensgroepen. Huiveringwekkende statistieken uit de V.S. stellen dat de sterftecijfers onder de Afro-Amerikaanse bevolking, onevenredig hoog zijn, onder andere door slechte toegang tot gezondheidszorg, zoals bijvoorbeeld uitgelicht in de NY Times.  We horen alarmerende verhalen uit sloppenwijken waaronder Kibera (Kenia) en Khayelitsha (Zuid-Afrika), maar ook uit Zimbabwe, Mozambique, Nepal en India, waar ook de voedselprijzen stijgen en overheidssteun hard nodig is. Onze partners in Azië delen onder andere dit verhaal over de toenemende angst voor honger.

Gezondheidssector staat op instorten naar jaren bezuinigen

Jarenlange bezuiningsmaatregelen in de gezondheidssector hebben geleid tot sluitingen van regionale ziekenhuizen, andere zorginstanties, en tot een afname van de IC-bedden die nu van levensbelang zijn. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) promoot korte termijn interventies door de privésector, in plaats van het nemen voorzorgsmaatregelen voor nieuwe pandemieën. Het uit de hand lopen van de huidige Covid-19 crisis is in veel Europese landen en de VS te wijten aan neoliberaal zorgbeleid zoals privatisering en marktwerking. Dit probleem komt tot een hoogtepunt in de VS, waar het zorgstelsel het duurste en minst effectieve ter wereld is, zoals uitgelegd wordt in dit artikel.

De impact van COVID gaat verder dan sterftecijfers en zieken

Tot nog toe wijzen de statistieken erop dat mannen vaker sterven als gevolg van het virus, maar de lockdown restricties hebben een grote impact op vrouwen* en non-binaire personen. Huiselijk geweld, dat elke dag tot 137 vrouwen wereldwijd doodt, neemt toe tijdens de quarantainemaatregelen. Deze zogenoemde schaduwpandemie, kunnen we niet negeren. Dit wordt ook bevestigd door UN Women, en door bijvoorbeeld dit artikel. Daarnaast zien we dat de toegang tot nodige medische zorg moeilijker wordt, in het bijzonder voor zwangere vrouwen* en vrouwen* die abortuszorg nodig hebben. Onze partners bij Wo=Men stellen bijvoorbeeld dat door de Covid-19 Crisis vrouwenrechten wereldwijd verder onder druk staan. Ook in Nederland wordt het vrouwen* die abortuszorg nodig hebben onmogelijk gemaakt, zoals valt te lezen in het kort geding dat Bureau Clara Wigman aanspande, en helaas verloor.

Vrouwen* in de frontlinie

Het merendeel van de mensen in die in de zorg werken, zijn vrouwen*, wereldwijd tussen de 65% en 90%, deze vrouwen* worden onevenredig zwaar getroffen door de crisis, ook omdat ze vaak hoofdverantwoordelijk zijn voor zorgtaken in hun families. Hoewel deze zorgmedewerkers momenteel worden gewaardeerd en gevierd met applaus op balkons en vanuit ramen, worden ze al jaren onderbetaald en krijgen ze al jaren te maken met de stressvolle gevolgen van bezuinigingen. In veel landen is er ook een tekort aan zowel beschermingsmiddelen en hygiëne, als aan rechten voor werknemers, zoals bijvoorbeeld hier te lezen valt. De Zimbabwe Association of Doctors for Human Rights probeerde via het hooggerechtshof in Harare beschermingsmiddelen en materiaal voor de publieke ziekenhuizen af te dwingen.

Vervuiling en milieuverwoesting verhoogt het risico op Covid-19

Onderzoek lijkt ook uit te wijzen dat mensen die meer blootstaan aan vervuiling minder weerbaar tegen het virus zijn. Schadelijke chemische vervuiling verhoogt bijvoorbeeld het risico op diabetes, wat tot zwaardere gevallen van Covid leidt. Ernstige luchtvervuiling wordt volgens de New York Times gelinkt aan hogere Covid-19 sterftecijfers. Tegelijkertijd zien we dat de vervuilende petrochemische industrie zich beroept op overheidssteun en versoepeling van milieuwetgeving, Aziatische NGO´s spreken zich uit tegen belastingversoepeling voor bedrijven. Ook zien we dat overheden klimaatdoeleinden en klimaatbeleid tijdelijk op een lager pitje zetten, zoals bijvoorbeeld Japan. UN Environment waarschuwt ook voor toekomstige soortgelijke pandemieën als er geen actie wordt genomen om het biodiversiteitsverlies aan te pakken.

Multilaterale samenwerking essentieel

Het is al langere tijd duidelijk dat er een brede systeemverandering nodig is, een transformatie. Weg van het neo-liberale beleid dat de oorzaak van deze crisis is en die ons onvoldoende voorbereide voor volksgezondheidcrises en dat genderongelijkheid in stand houdt. Het is van groot belang dat we na deze crisis niet terugkeren naar ‘business as usual’. We hebben duurzame multilaterale samenwerking nodig waar gendergelijkheid en gelijkwaardigheid centraal staat, dit betoogde ook Secretaris Generaal van de VN, Antonio Guiteres. De oproep van Guiteres voor een wereldwijde wapenstilstand tijdens deze wereldwijde pandemie, benadrukte dat vrouwen en kinderen een vaak tot de kwetsbaarste groepen behoren tijdens oorlogen en conflicten en het de zwaarste gevolgen van de Covid crisis dragen.  De oproep heeft al resultaat, meer dan 2 miljoen mensen tekende de petitie.

Actie

Veel feministische en milieuorganisaties nemen maatregelen om de directe en lange termijn gevolgen van Covid-19 aan te pakken.

• Door de pandemie en lockdown in veel landen ontvangen we veel vragen van grassroots groepen om hun noodinitiatieven te ondersteunen. Donors voor lokale Women2030 partners geven ons de nodige flexibiliteit om geplande activiteiten te verschuiven en om feministische en milieuorganisaties in Azië, Afrika en Latijns-Amerika te steunen bij hun respons voor de crisis.
• De Covid-19 crisis laat duidelijker dan ooit zijn waarom ons werk voor gender-rechtvaardige, klimaat en milieuvriendelijke actie van belang is. Daarom blijven we ons inzetten voor eerlijk beleid, samen met onze partners voor de  2030 Agenda for Sustainable Development, die nu belangrijker dan ooit is. Deze agenda vormt de basis voor duurzaam herstel en systeemverandering na de crisis. Ons Gender Just Climate Solutions netwerk blijft zich inzetten voor het verspreiden en steunen van succesvolle lokale initiatieven en onze partners blijven overheden op de hoogte houden van vooruitgang. Ook nu fysieke bijeenkomsten niet kunnen plaatsvinden, trainen we onze partners en collega’s in virtuele advocacy middelen. Ook organiseerden we een succesvol online Civil Society Forum over duurzame ontwikkeling.
• We blijven de wereldwijde vrouwenrechtenzaak steunen, onder andere door onze betrokkenheid in het Bejing+25 Genderation Equality proces, en binnen de Action Coalitions voor versnelde implementatie van internationale inzet. We steunen de kerngroep van UNWOMEN, binnen de adviesgroep voor Feminist Action for Climate Justice and Gender Responsive Technologies.
• Onze partners van het Asia Pacific Forum on Women Law and Development (APWLD) voeren campagne voor het kwijtschelden van schulden. Je kunt ook meedoen aan de campagne #CancelTheDebt Debt relief now zodat deze landen kunnen inzetten op het bestrijden van de pandemie. Het kwijtschelden van de schulden van 69 landen met lage inkomens zou meer dan USD 25.5 Miljard vrijmaken voor de bestrijding van de COVID-19 pandemie. APWLD heeft een verklaring opgesteld over het falen van ons neo-liberale, kapitalistische systeem en het belang van feministische solidariteit. Ze steunen ook de belangrijke actiecampagne van de Asia Pacific Mission for Migrants.
• Onze partners van de Global Forest Coalition roepen overheden op om geen reddingsoperaties of steunfondsen op te zetten voor vervuilers via: #SavePeopleNotPlanes  en “No Bail out of Oil and Gas”, en de oproep voor #JustRecovery. WECF partner Milieudefensie zette ook een campagne op voor duurzaam herstel.
• Ons Franse kantoor geeft tips om ook tijdens de lockdown, giftige chemicaliën met impact op je gezondheid en die van kinderen te ontwijken. Ook deelden WECF Frankrijk en Duitsland sterke statements over de impact van Covid-19 op gendergelijkheid.
• Waar deze crisis vrouwenrechten verzwakt, is feministische solidariteit sterker dan ooit. We werken mee aan de oprichting van een collectief Covid-reactie netwerk met onze partners van de Women’s Major Group on Sustainable Development, the Women’s Human Rights Caucus and Climate Women and Gender Constituency. Dit netwerk fungeert als plek waar feministen van over de hele wereld in solidariteit kunnen samenkomen. Een netwerk voor reflectie en voor het delen van campagnes, informatie en verklaringen. Ook wordt in kaart gebracht hoe wetgeving verandert en wat de impact op vrouwenrechten   Ook delen we kennis en vaardigheden voor virtuele meetings en beleidsbeïnvloeding.
• We werken samen met onze partners aan beleidsbeïnvloeding en bewustwording over de uitdagingen voor vrouwenrechtenorganisaties tijdens en na de Covid-19 crisis. We streven naar systeemverandering op gebied van gendergelijkheid, klimaat en duurzaamheid na de crisis. We kunnen een terugkeer naar de status quo niet accepteren. We raadplegen hiervoor onder andere UNCTAD’s “COVID19 requires gender-equal responses to save economies” en TNI’s analyse van de komende crisis en dit artikel building an internationalist response to Coronavirus

De komende maanden blijven de veerkracht en solidariteit van de eco-feministische beweging delen door middel van voorbeelden en nieuws. Laten we in deze geest van solidariteit en saamhorigheid doorzetten.

Pas goed op jezelf en anderen,

Het WECF International Team